زمان طلایی برای افزایش سود از صادرات گاز

غلام‌رضا شرفی / عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی

ایران دومین دارنده منابع گازی جهان است اما به دلیل شرایطی که در گذشته بر کشور حاکم بود هنوز نتوانسته‌ایم از این ذخایر، سوددهی مناسب داشته باشیم. سال پیش قرارداد تامین گاز ایران از طریق پاکستان و قزاقستان امضا شد. همچنین تا سال گذشته که ترکمنستان نرخ گاز را افزایش داد، هر سال با شروع فصل سرد با مشکلاتی از طرف تامین‌کنندگان گاز روبه‌رو بودیم. این کشورها، گاز بخش‌هایی از ایران را تامین می‌کردند و به محض اینکه هوا رو به سردی می‌رفت یا تهدید می‌کردند نرخ گاز را افزایش می‌دهند یا اینکه شیر گاز را می‌بستند. رفتار آنها با اینکه خلاف قرارداد بود اما با توجه به اهمیت گاز در فصل سرما، این رفتار از طرف ترکمنستان و قزاقستان طبیعی به نظر می‌رسد. با این حال اکنون ایران در تولید گاز به وضعیت مناسبی رسیده و فازهای مختلف پارس‌جنوبی در حال کامل شدن است. سال گذشته پس از اینکه ترکمنستان شیر گاز مناطق شمالی ایران را بست، در کمتر از ۴۸ ساعت این مشکل برطرف شد. با توجه به ظرفیت‌ها و توان کنونی ایران برای تامین گاز، زمان آن رسیده که ایران نیز برای تامین گاز از سیاست‌هایی که منجر به افزایش سود در مقطع خاصی می‌شود، استفاده کند. برای مثال یکی از سیاست‌هایی که می‌توان در نظر گرفت افزایش نرخ گاز در فصل سرماست. این سیاست در کشورهایی که با ایران همکاری می‌کردند، خلاف قرارداد بود اما ایران می‌تواند در قراردادهای گازی به این موضوع اشاره کند تا علاوه بر رعایت اصول اخلاقی و اسلامی در قرارداد، به افزایش سودهای آنی و مقطعی نیز دست یابیم. علاوه بر این از دیگر سیاست‌هایی که می‌توان در این زمینه در نظر گرفت، صادرات گاز به کشورهایی است که در طول سال با آنها قرارداد ثابتی نداریم. در این زمینه می‌توان نیازسنجی مناسبی انجام داد؛ اینکه کدام کشورها در فصل سرد نیاز بیشتری به گاز دارند. در این شرایط نیز می‌توان پیشنهاد صادرات گاز را با نرخی بیش از آنچه در فصل گرم مطرح می‌شود ارائه داد. ظرفیت ایران اکنون در تولید گاز به حد مناسبی رسیده و با برخی سیاست‌گذاری‌های اقتصادی می‌توان از این ظرفیت بهره‌برداری بیشتری کرد.