به گزارش ایرنا، امروزه واژه دارو طیف گسترده ای از مواد را در بر می گیرد که عموم افراد در زندگی روزمره خود با آنها به سبب بیماری ها آشنایی و الفت پیدا کرده اند.
در این میان، مراجعه غیر ضرور بیماران برای درمان علائم خفیف بیماری، بی توجهی به مدت زمان مصرف دارو و همچنین چگونگی نگهداری داروها از جمله مسائل مهمی است که مورد بی توجهی قرار می گیرد و چه بسا بروز همین مسائل مشکلاتی را به دنبال دارد.
به اعتقاد کارشناسان امر کسب آگاهی های لازم در زمینه مصرف داروها و فرهنگسازی می تواند بسیاری از این معضلات را کاهش دهد.
خبرنگار ایرنا با توجه به اهمیت این موضوع با دکتر مرتضی نبیئی متخصص داروسازی بالینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت و گو کرده است.
ایرنا: بسیاری از بیماران بر این باورند پس از دریافت دارو و مصرف چند روزه بهبود می یابند، نظر شما چیست؟
یکسری از بیماری ها مزمن و یکسری دیگر حاد تلقی می شوند، بیماری های مزمن نظیر فشار خون، دیابت و اعصاب و روان است که در طولانی مدت به دارو درمانی نیاز دارد و به عبارتی باید تا آخر مصرف شود مگر آنکه پزشک یا متخصص در بازه زمانی درمانی تغییراتی در میزان دز مصرفی ایجاد کند.
فردی که بیماری مزمن دارد نباید دارو را بدون تجویز و دستور پزشک قطع کند متاسفانه در این خصوص بحران وجود دارد و بیماران از این مساله مهم آگاه نیستند، ممکن است بیماری، داروی فشار خون خود را در بازه زمانی کوتاه مصرف و سپس تصور کند چون حال عمومیش خوب شده دیگر نیاز به ادامه روند درمان ندارد در حالیکه این مساله، مشکلات و معضلاتی را به دنبال دارد.
هرچند اطلاع رسانی ها به طور معمول از سوی پزشک و یا داروساز به بیمار ارائه می شود اما باید آگاهی بیشتری در این زمینه صورت گیرد.
بحران دیگر به بیماری هایی حاد نظیر سرماخوردگی و عفونت ها بر می گردد که پزشک برای درمان، آنتی بیوتیک تجویز می کند و بیمار نیز باید تا زمان بهبود مصرف کند و دوره درمانی آن باید کاملا طی شود.
متاسفانه در این زمینه نیز بیمار دارو را به مدت چند روزی استفاده می کند و به زعم خود علائم فروکش می کند، در حالیکه باکتری ها در بدن او به طور کامل از بین نرفته اند و ممکن است دوباره عفونت هایی را ایجاد کنند.
بر این اساس کامل کردن دوره درمان، آنتی بیوتیکی برای کسانی است که به شکل کوتاه مدت دارو دریافت می کنند و در کنار آن امکان دارد داروهایی مسکنی نیز برای کاهش علائم تجویز شود که باید تا زمان بهبود به طور کامل مصرف شود.
بسیاری از شهروندان در منازل خود نایلون هایی از داروهای رنگارنگ را دارند که به دلیل کامل نکردن مدت زمان مصرف در منزل باقی مانده، البته قیمت پایین دارو نیز از علل دیگر این موضوع است در حالی که در کشورهای دیگر دسترسی به دارو و به تعداد زیاد مقدور نیست.
از طرفی مردم برای هر علائم مختصری به پزشک مراجعه می کنند در صورتیکه این علائم در مدت کوتاهی با برخی روش ها مثل درمان های خانگی بهبود می یابد.
دلیل این موضوع به دسترسی راحت بیمار به پزشک و هزینه های پایین مراجعه بر می گردد و چون بیمار خواهان تسریع در بهبود علائم است بنابراین پزشک برای او مسکن تجویز می کند که خود هزینه هایی را به سیستم سلامت از قبیل بیمه ها وارد می سازد و باید گفت در هیچ کشوری مثل ایران مقادیر زیاد دارو در منازل نگهداری نمی شود.
ایرنا: در خصوص نحوه نگهداری داروها توضیح دهید.
همه داروها مشخصات تولید و انقضا دارد و می تواند از یکماه تا چند سال متغیر باشد، اغلب داروهای نگهداری شده در منازل تاریخ گذشته است و عموم مردم نیز نمی دانند تاریخ انقضای دارو درج شده یا نه و از طرفی چون به صورت اختصاری نوشته شده نمی توانند به راحتی آن را بخوانند.
موضوع مهم اینکه داروها باید در مکانی نگهداری شود که رطوبت بالایی نداشته باشد، در برابر گرما و نور مستقیم آفتاب قرار نگیرد، یکسری از داروها باید در یخچال نگهداری شود، به عنوان مثال کابینت آشپزخانه به دلیل دور بودن از گرما می تواند مکانی برای مناسب در این زمینه باشد.
نکته دیگر اینکه برخی بیماران تمامی داروهای خود را در یخچال قرار می دهند که برای نگهداری همه داروها مناسب نیست، تصور مردم بر این است که باید چنین کاری صورت گیرد در حالی که امکان دارد اثرات برخی داروها کاهش یابد.
همچنین داروهای که تاریخ انقضای آن سپری شده حتی مکمل ها به هیچ وجه نباید استفاده شود چون اثر بخشی خود را از دست داده و حتی ممکن است تغییراتی در خود فرآورده دارویی ایجاد و سمی شده باشد و خطراتی را به بار آورد.
ایرنا: در خصوص چگونگی دور ریختن داروهای تاریخ گذشته توضیح دهید.
تاریخ مصرف فرآورده هایی نظیر شربت ها و پمادها متغیر است و مدت محدودی را شامل می شود، در این راستا در بسیاری از کشورها داروهای مصرف گذشته جمع آوری و به صورت کارشناسی دفع می شود اما در کشور مان چنین رویه ای نیست.
هر چند در این ارتباط سازمان غذا و دارو برنامه ای را در دستور کار دارد به طوری که مردم بتوانند داروهای مصرف گذشته را به داروخانه های مرجع تحویل دهند اما این طرح هنوز اجرایی نشده است.
بر این اساس توصیه می شود عموم مردم داروهای تاریخ گذشته را دیگر استفاده نکنند چون امکان دارد تبعات ناگواری به دنبال داشته باشد.
پس تا زمان فراهم شدن سیستم مکانیزه جمع آوری داروها نحوه دور ریختن فرآورده های جامد نظیر قرص ها، پمادها و کپسول ها را باید در داخل کیسه هایی همراه با خاک در سطل زباله قرار دهند و فراورده های مایع را نیز می توانند محتوای آنها را خالی کنند و شیشه ها را دور بریزند.
نکته دیگر اینکه هر بیماری منحصر به فرد با ویژگی های خاص است بنابراین افراد نباید هیچ دارو و یا حتی مکمل ها را به همدیگر توصیه کنند چرا که تجویز دارو بر مبنای شاخص هایی انجام می شود و نمی تواند برای همه کاربرد داشته باشد و چه بسا مصرف خودسرانه آنها علاوه بر تبعات منفی، روند درمانی را نیز مختل کند.
نظر شما