برای حفظ ارزشهای فرهنگی و هنری نیاز به داشتن برنامههای مدون است. نیاز به شناسایی ظرفیتها و استفاده بهینه از داشتههایی است که میتوانند در صحنه هنری کشور تبلور داشته باشند. اما چیزی که همواره در تاریخ ما به خوبی به آن پرداخته نمیشود، موضوع برنامهریزی برای تجلی هنرها و ایفای نقش در عرصه فرهنگسازی است.
چند ماه است که موضوع خوشنویسی اسلامی و درخواست ثبت آن به نام ترکیه در یونسکو میگذرد و تاکنون نقد و نظرهای مختلفی در این رابطه صورت گرفته است. اگرچه در این میان نمیتوان از کم کاری نهادهای دولتی مثل وزارت میراث فرهنگی به سادگی گذشت، اما نمیتوان تنها این نهاد را مقصر دانست زیرا با بررسی بیشتر میتوان غفلتهای صورت گرفته را در جای جای برنامهریزی فرهنگ و هنر کشور دید. در ایران با توجه به حضور فراوان اساتید خوشنویسی در تمامی خطوط، در سال چند نمایشگاه خوشنویسی در کشور برگزار میشود؟ اینکه ایران با داشتن این همه خوشنویس و این همه جشنوارههای هنری که در موازیکاری با هم برگزار میشوند چرا یک جشنواره بینالمللی در عرصه خوشنویسی ندارد. با وجود نهادی مانند انجمن خوشنویسان ایران چرا کارکرد آن تنها در زمینه آموزش است؟ اینکه با وجود تاسیس موزه خوشنویسی چرا این مکان تاکنون برنامه مدونی برای برپایی نمایشگاههای خوشنویسی ندارد و بسیاری از سوالات دیگر که نشان میدهد هیچ برنامهای برای ایجاد ظرفیت بینالمللی برای هنر خوشنویسی نداریم؛ هنری که بدون شک در ایران بالیده و امروز ترکیه و برخی از کشورهای عربی برای ثبت آن با برپایی نمایشگاههای بزرگ و فستیوالهای بینالمللی اقدام کرده و قطعا نیز موفق خواهند بود.
برای اینکه بهتر به وجود نبود برنامهریزی در سطح هنری کشور اشاره کنیم؛ میتوانیم به پرونده دیگری که ایران و برخی از کشورهای همسایه برای هنر مینیاتور برای ثبت در اجلاس یونسکو ۲۰۲۰ ارائه دادند، اشاره داشته باشیم.
پرونده ثبت هنر مینیاتور بهصورت مشترک و با حضور کشورهای ایران، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و آذربایجان برای اجلاس ۲۰۲۰ یونسکو ارائه شده است که به دلیل شیوع ویروس کرونا هنوز زمان بررسی این پرونده مشخص نشده است. اگرچه این هنر، میراثی مشترک برای کشورهای ارائه دهنده این پرونده است و نمیتوان درباره این هنر مثل خوشنویسی اسلامی ادعا مالکیت کرد؛ اما چیزی که نشاندهنده کمکاری جامعه هنری ایران است، این موضوع است که ایران با داشتن چند مکتب هنری مهم در زمینه مینیاتور و نگارگری، چرا در زمان حال حاضر حتی در طول سال یک نمایشگاه با این موضوع در گالریهای کشور برگزار نمیشود؟ چرا با وجود چندین دانشگاه و خروجی سالانه دانشجویان آنها هیچ فضایی برای ارائه این هنر در کشور وجود ندارد؟ و چرا نهادهای متولی مانند میراث فرهنگی که چندین موزه نیز دارند در طول سال حتی یک نمایشگاه مینیاتور و نگارگری برگزار نمیکنند.
این در حالی است که ترکیه همچون خوشنویسی، برنامه مدونی برای هنر مینیاتور نیز دارد و در حال حاضر نمایشگاهی در موزه پرا یکی از موزههای مهم استانبول با حضور هنرمندان کشورهایی که با آنها پرونده این هنر را به یونسکو ارائه داده برپا کرده و حتی آثار هنرمندان برخی دیگر از کشورهایی که در هنر مینیاتور نقش داشتند را در این نمایشگاه در معرض دید علاقمندان قرار داده تا همزمان با ثبت این پرونده در یونسکو، حتی نمایشگاه خود را نیز برای علاقمندان و گردشگران تبلیغ کند؛ چیزی که حتی میتوان مطمئن بود که به ذهن مدیران میراث فرهنگی که این پرونده را به یونسکو ارائه دادند نیز نرسیده است.
۲۴۱۲۴۱
نظر شما