بورس در محاصره نوسان
به هر روی جریان دادوستدهای بازار سهام حاکی از آن است که اغلب بزرگان به‌رغم نوسان محدود در فاز مثبت طی برخی از روزهای معاملاتی، اما عمدتا میل به اصلاح و به‌عبارتی استراحت در بورس تهران را دارند. روز گذشته روند مثبت ابتدای بازار فقط ۲۰ دقیقه به طول انجامید و در ادامه چربش قدرت عرضه‌کنندگان مانع از تشدید فعالیت خریداران سهام شد. به این‌ترتیب اغلب سهم‌‌‌‌‌‌‌‌های بزرگ به‌یک‌باره با طولانی‌شدن صفوف فروش مواجه شدند و عمدتا تزریق پول‌های بزرگ هم نتوانست روند حاکم را با تغییراتی همراه کند، بنابراین افت قیمت سهام بخش قابل‌توجهی از شرکت‌های بزرگ تا پایان معاملات دیروز ادامه داشت. از سویی در گروه‌های ریالی بازار سهام، به‌طور مشخص صنایعی نظیر خودرو و ساخت قطعات و بانک‌ها و موسسات اعتباری اغلب شرکت‌ها در محدوده منفی معاملاتی به‌کار خود پایان دادند. در این میان اما شرکت‌هایی بودند که با توجه به برخورداری از پتانسیل بنیادی مطلوب، مورد‌توجه برخی از اقشار معامله‌گر قرارگرفتند و توانستند با افزایش قیمت، هرچند محدود همراه شوند. به هر‌ترتیب در روز دوشنبه ۱۳۹میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بورس اوراق‌بهادار تهران خارج شد و بیشترین میزان خروج پول حقیقی از ابتدای هفته‌جاری به‌ثبت رسید. به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه هراس معامله‌گران نسبت به روند آتی بورس زمینه خروج پول را فراهم کرده‌است. این مهم توام با نبود چشم‌انداز روشن از آینده اقتصاد و مشخص‌نبودن سیاست دولت در حوزه بودجه سال‌آتی، سرمایه‌گذاران را به سمت شناسایی سود سوق داده‌است. در این میان اما هستند حقوقی‌هایی که بعضا با نگرشی مثبت نسبت به آینده اقدام به جمع‌آوری سهام می‌کنند؛ در حقیقت رفتار حمایتی که در برخی مواقع با توجه به بنیاد مطلوب شرکت‌ها و در مواقعی دیگر به‌صورت دستوری از سهام به واسطه این قشر از معامله‌گران صورت می‌گیرد. این مهم؛ در واقع موضوعی است که به‌طور سنتی با تشدید ابهام در کلیت فضای معاملات انجام می‌شود. در ۱۴ آذر ماه ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز به رقم یک‌هزار و ۹۲۹میلیارد‌تومانی بازگشت. در این میان به باور برخی از فعالان، نوسان در محدوده کمتر از ۲هزار میلیارد‌تومان نشانه مطلوبی نیست چراکه این مهم از افت تکاپوی معامله‌گران حقیقی حکایت دارد. به هر روی ۱۶۹روز معاملاتی از ابتدای سال۱۴۰۱ تاکنون سپری شده‌است و در این بازه زمانی ۸۳روزه شاهد حرکت دماسنج اصلی بورس تهران در محدوده مثبت معاملاتی بودیم. در مابقی روز‌ها نیز کاهش قیمت سهام شرکت‌ها و پیشی‌گرفتن فروشندگان از متقاضیان باعث افت شاخص‌کل شده‌است. در باب چشم‌انداز برخی از صنایع بورسی که به‌نوعی نفت‌محور هستند نیز با توجه به رفع تحریم‌های فروش نفت ونزوئلا از سوی ایالات‌متحده آمریکا احتمالا به‌طور کلی در حوزه نفت و محصولات پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و سایر صنایعی که به‌طور مستقیم و غیر‌مستقیم تحت‌تاثیر این امر قرار می‌گیرند، شاهد رویدادهایی مطلوب در آینده نباشیم. جایگزین‌شدن این کشور در جهت تامین منابع نفتی پس از تحریم روسیه در شرایط فعلی احتمالا مزیت رقابتی این بخش از اقتصاد کشور را در بلندمدت تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. امروز سه‌شنبه ۱۵آذر ماه موعد مقرر و قانونی در جهت تحویل بودجه سال۱۴۰۲ دولت به مجلس شورای‌اسلامی است. به‌طور معمول دولت‌ها هر سال‌در این تاریخ برنامه دخل و خرج یک سال‌آتی را به مجلس تقدیم می‌کنند، امسال اما شرایط کمی متفاوت است، احتمالا در ابتدا برنامه هفتم توسعه اقتصادی و در ادامه بودجه به مجلس ارائه شود. خبرها حاکی از این است که ارائه لایحه بودجه۱۴۰۲ به سال‌آینده موکول شده‌است. حال ۲ دیدگاه مورد تعریف قرار می‌گیرد. نخست اینکه احتمالا رکود بورس تا پایان سال ادامه‌دار شود. دیگر اینکه در روند نه‌چندان خوشایند بازار احتمالا معامله‌گران بتوانند در برخی از مقاطع معاملاتی از سهام شرکت‌ها نوسان بگیرند. از نگاه معامله‌گران در کمتر از ۴ماه باقی‌مانده تا پایان سال روند کج‌دار و مریز شاخص‌های سهامی می‌تواند ادامه‌دار باشد. به هر ترتیب سرمایه‌گذاران از این پس در جریان دادوستدهای خود نیم‌نگاهی هم به رویدادهای بهارستان دارند. به‌نظر می‌رسد با توجه به تحولات جهانی و به‌عبارتی به بن‌بست رسیدن برنامه جامع اقدام‌مشترک همچنان در حوزه فروش نفت و به‌طور کلی ارزآوری با محدودیت‌هایی مواجه باشیم. در حوزه بانک نیز مراودات حول تحریم قرار دارند و گشایشی در کار نیست. برخی از صاحب‌نظران بر این باورند احتمالا امسال در برابر بخشی از فروش نفت، دریافت کالا صورت پذیرد چراکه نبود بستری امن در جهت دریافت ارز به دلیل وجود تحریم مانع از نقل و انتقال پول خواهد شد. فارغ از این امر در معاملات دیروز دلار نیمایی در محدوده ۲۹هزار و ۴۰۰تومان مورد دادوستد قرار گرفت. حال فاصله ارز نیما با نرخ بازار آزاد به ۳/ ۲۳درصد رسیده است و سکه نیز در نیمه دوم کانال ۱۷میلیون‌تومان معامله می‌شود. در تالار شیشه‌ای سعادت‌آباد نیز بررسی صنایع بورسی حاکی از آن است که بیشترین ورود سرمایه‌گذاران خرد به صنعت غذایی به‌جز قند با ۴۹/ ۲میلیارد‌تومان اختصاص داشت. گروه کاشی و سرامیک نیز با ۹۴/ ۱میلیارد‌تومان ورود پول حقیقی در رتبه دوم قرار گرفت. در ادامه این فهرست صنایعی اعم از محصولات چرمی، رایانه، منسوجات و محصولات کاغذی به چشم می‌خورند که هر کدام به‌طور مجزا در ارقامی به‌مراتب کمتر از یک‌میلیارد‌تومان ورود پول را تجربه کردند، در مقابل صنایعی نظیر خودرو و ساخت قطعات با ۱۱/ ۲۹میلیارد‌تومان، محصولات شیمیایی با ۷۳/ ۲۴میلیارد‌تومان و فلزات اساسی با ۵۴/ ۲۴میلیارد‌تومان شاهد خروج پول حقیقی از سوی سرمایه‌گذاران بودند.
فرآورده‌های نفتی، چندرشته‌ای صنعتی، بانک‌ها و غیره نیز با فرار سرمایه از سوی معامله‌گران خرد قرارگرفتند. آن‌طور که به‌نظر می‌رسد حجم و ارزش معاملات به‌طور مجدد میل به حرکت به سطوح کمتر را دارند. گاهی رشد این معیارهای بورسی در برخی از روزهای معاملاتی می‌تواند به‌منظور کسب بازدهی کوتاه‌مدت از سوی معامله‌گران تلقی شود. حال که نوسان در محدوده‌های پایین در حال شکل‌گیری است، برخی از معامله‌گران آن را نشات‌گرفته از ریسک‌های متعدد تحمیل‌شده به بازار درنظر می‌گیرند.
