هرم طبقاتی در کشور کوزه ای شکل شده است/ دچار شدن جامعه به سرگردانی خرد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا،  اقتصاد فقط اقتصاد نیست، اقتصاد اجتماع است، فرهنگ است، سیاست است و اقتصاد حتی بخشی از هویت ماست. بنابراین، تغییرات کلان اقتصادی می توانند سطوح کلان، میانی و خرد را دستخوش تغییر کنند. در این بین معمولا بار تغییرات اقتصادی بر دوش قسمتی از جامعه  می افتد که تا پیش از این هم خیلی کج دار و مریض راه زندگی را طی می کردند.

درباره تأثیری که وضعیت اقتصادی کشور بر طبقات مختلف دارد، گفت و گویی با یک جامعه شناس داشته ایم که در ادامه می خوانید:

 محمد زاهدی اصل، جامعه شناس با تأکید بر اینکه در شرایط اقتصادی کنونی کشور طبقه متوسط معنای خودش را از دست داده است و دیگر چیزی به اسم طبقه متوسط وجود ندارد، گفت: «در حال حاضر به حدی فاصله ها زیاد شده اند که دهک های وسط معنای خود را از دست داده اند. تا قبل از این شرایط اقتصادی گفته می شد که 80 درصد ثروت جامعه در دست 20 درصد از جمعیت است، و 20 درصد ثروت در دست 80 درصد از جمعیت است. ولی در حال حاضر شرایط به صورتی شده است که کمتر از 8 درصد از جمعیت کشور(شامل افراد و  نهادهای حقیقی و حقوقی) با ثروت های بادآورده و نجومی حدود 90 درصد از منابع کشور را در اختیار گرفته اند. در شرایطی که ایجاد شده است فاصله دهک ها به شدت افزایش یافته است.»

وی ادامه داد: « بخش زیادی از جمعیت کشور به دهک های پایین آماده اند. طبقه متوسط که شامل دهک های چهارم، پنجم و ششم بود معنای خود را از دست داده است و تنها تعداد کمی از افراد در آن باقی مانده اند. در این بین یک دهک بالایی وجود دارند که ثروت هنگفتی را به جیب زده اند. در کشور ما یک هرم نامتوازن و غیرمتعارف شکل گرفته است. در این هرم دهک های فقیر و پایین جامعه خیلی متراکم و متورم شده اند، در بالای هرم یک جمعیت اندکی وجود دارند که بیشتر ثروت و امکانات را در اختیار دارند. این هرم کوزه ای شکل وضعیت کنونی جامعه ایران را توصیف می کند.»

وی با بیان اینکه، حقوق پایه کارگری که در کشور ما تعیین شده است کفاف هزینه های خانوار را نمی دهد افزود: این شرایط فلاکتی ایجاد می کند که فقر را به حداکثر می رساند، خروجی این شرایط انواع و اقسام مشکلات، گرفتاری ها و آسیب های اجتماعی را به همراه دارد.»

نوسانات اقتصادی و سرگردانی خرد

وی با اشاره به اینکه وقتی مشکلات اقتصادی  از حد متعارفش بگذرد سرگردانی خرد را به همراه دارد، تصریح کرد: «فشار زندگی وقتی بالا می رود عقل به درستی کار نمی کند و افراد نمی توانند تصمیمات درستی بگیرند. افزیش تعداد پرونده های قضایی، گواهی است بر شرایطی که در جامعه وجود دارد. در کشور ما انسان ها مستاصل و گرفتار هستند و در شرایطی قرار گرفته اند که نمی توانند تسلطی بر رفتار خودشان داشته باشند. جامعه  از تعادل خارج شده است و وقتی جامعه تعادل خود را از دست بدهد آبستن آسیب های مختلفی می شود.»

زاهدی اصل با بیان اینکه، در شرایط کنونی جامعه فقر فرهنگی همراه نوسانات اقتصادی  افزایش یافته است، گفت: «وقتی طبقه متوسط مکان طبقاتی و فیزیکی خود را از دست می دهد، به آسیب هایی که فقر با خود به همراه دارد دچار می شود. به دنبال فقر آسیب های اجتماعی هم افزایش پیدا می کنند. فقر جامعه را به فساد می کشد و آن را طبقاتی می کند.»

وی ادامه داد: «تخلف های خرده پا به فقرا تعلق دارند، ولی تخلف های کلان را طبقات بالا انجام می دهند. تخلف های اقتصادی کلانی که بعضی از اوقات در جامعه سرو صدا به پا می کنند چندین برابر جرایم فقرا برای جامعه آسیب زا هستند. چون اکثریت جامعه در طبقه فقیر جمع شده اند، بنابراین تخلفاتی که این قشر انجام می دهند بیشتر به چشم می آیند. دزدی ها و کلاهبرداری های کلان به چشم نمی آیند ولی گدایی پدیده ای است که هر روز با چشم های خودمان می توانیم آن را ببینیم. تمام این موارد حاصل فاصله طبقاتی ای است که در جامعه کنونی ما ایجاد شده است. »

زاهدی تأکید کرد: «وقتی که در جامعه  فاصله دهک ها بی نظم می شود و قشر وسیعی از جامعه در دهک های پایین جمع می شوند، در این شرایط مسائل جدیدی که شدیدا هم آسیب زا هستند در جامعه ایجاد می شوند. برای نمونه چادرنشینی و کانکس نشینی که این روزها در جامعه ما شکل گرفته است از شرایط اقتصادی نا به سامان جامعه نشات گرفته اند. همیشه حاشیه شهرها مرکز اصلی آسیب های اجتماعی است و در حال حاضر با شرایطی که بر اقتصاد جامعه ما غلبه کرده است حاشیه نشین ها در کشور ما زیادتر شده اند. باید حواسمان به شرایط طبقاتی جامعه باشد در حال حاضر هرم طبقاتی جامعه کوزه ای شکل شده است و اگر دقت نکنیم میانه این کوزه کاملا محو خواهد شد .»